انواع ره نگاشت یا نقشه راه – قسمت سوم

انواع ره نگاشت ها

در کارگاه ره نگاشت فناوری ( ۱۹۹۸ ) حداقل یک دوجین از کاربردهای گوناگون ره نگاشت ها ارایه شد . این کاربردها، طیف گستردهای را پوشش میدهند که برخی از آنها عبارتند از:

۱-ره نگاشت های علوم  تحقیقات (همانند نگاشت علوم)

۲-ره نگاشت های گذارصنعتی (همچون طرح صنعتی کانادا)

۳-ره نگاشت های صنعتی (ره نگاشت بین المللی فناوری نیمه رسانا “انجمن صنعت نیمه رسانا”)

۴-ره نگاشت های محصول (موتورولا، اینتل و دیگران)

۵-ره نگاشت های فناوری (هوافضا، آلومینیوم و غیره)

۶-ره نگاشت های فناوری  محصول (شرکت فناوری های لون ، شرکت بین المللی فیلیپس)

۷-ره نگاشت های پروژه  مساله (برای مدیریت پروژه)

از این کاربردهای متنوع، یک “گونه شناسی” قابل استخراج است که تلاش میکند تا ره نگاشت ها را بر اساس موقعیت شان در فضای کاربرد  هدف دسته بندی کند.

8

این کاربردهای مستقل ره نگاشت را میتوان در سطح وسیعی دسته بندی کرد:

  • نقشه ها یا ره نگاشت های علوم و فناوری
  • ره نگاشت های فناوری صنعتی
  • ره نگاشت های سازمانی (کلان) یا محصول  فناوری
  • ره نگاشت های مدیریت محصول/ سبدمحصولات یا پورتفولیو

به علاوه، در بعضی حوزه های علوم و فناوری، سلسله مراتب ره نگاشت ها در ادبیات موضوع در حال گسترش است. در جدیدترین فهرست کتب دردسترس، از ۴۰۰ مرجع مشخص مربوط به ره نگاشت ها، از نیمه رساناها گرفته تا آلومینیوم و چوب و محصولات کاغذی، حداقل ۲۵ مورد از آنان، ره نگاشت جامع فناوری  صنعت هستند . در برخی از این ره نگاشت های صنعتی مرتبط با فناوری، میتوان ره نگاشت های محصول، و حتی اجزای محصول را ردگیری نمود. یک نمونه ی خوب از این یکپارچگی، صنایع الکترونیک ایالات متحده است که در ره نگاشت های فناوری : “طرح ملی ساخت و تولید الکترونیک” ، با مشارکت بیش از ۱۷۵ سازمان، ارایه شد :

“ره نگاشت های “طرح ملی ساخت و تولید الکترونیک” برای شناسایی شکاف های موجود بین فعالیت های تحقیقاتی و زیرساختی صنعت و دولت طراحی شدند. این ره نگاشت های “سیستم محور”  در صورت امکان به ره نگاشت های موجود وصل میشوند (به عنوان نمونه انجمن صنعت نیمه رسانا، انجمن توسعه ی صنعت الکترونیک نوری ، موسسه ی پیوند دهی و بسته بندی مدارهای الکترونیکی ، کنسرسیوم صفحه نمایش ایالت متحده ، کنسرسیوم ملی صنعت ذخیره سازی ) . در اینجا هیچ قصدی برای دوباره کاری نیست…. در نتیجه، ره نگاشت های این طرح ملی، تمام بخشهای صنعت الکترونیک را پوشش میدهند و بر یکپارچگی تمام بنگاه های ساخت و تولید الکترونیک تأکید میکنند”.

 

ره نگاشت یا نقشه راه – قسمت دوم

یک دسته از تعریف ها و توصیف های متداول از ره نگاشت علوم و فناوری، شامل بازنمایی ابعاد قابل تصور از روابط ساختاری و زمانی میان عناصر علوم و فناوری است. در این دسته از تعاریف، یک ره نگاشت علوم و فناوری را می توان همانند نقشه ی بزرگراههای عمومی، یک طرح مفهومی منسجم (نه الزاماً فیزیکی) از گره ها و رابط ها در نظر گرفت. به طور کلی، گره ها و رابط های ره نگاشت میتوانند ویژگی های کمی و کیفی داشته باشند. برای مثال، در نقشه ی بزرگراه، یک رابط (جاده) از یک جهت، از طول، و در بعضی مواقع از پهنای موثر (دو مسیر و غیره) برخوردار میباشد. این موارد از جمله خواص کمی اساسی هستند. بعضی مواقع، نقشه ی بزرگراه یک خط نقطه چین بعد از جاده را نشان میدهد که نشانگر دورنمای جاده است. این خصوصیت کیفی نقشه بزرگراه است. به طور مشابه ، یک “رابط” در ره نگاشت علوم و فناوری، میتواند مبین ویژگی کِیفیِ “درجهی تأثیر یِک برنامه علمی باشد که به صورت بالقوه میتواند بر یک برنامه ی فناوری” اثر بگذارد، و یا این رابط میتواند بیانگر خصوصیت کمی “ِزمان تخمینیِ تبدیل یک برنامه ی علمی به برنامه ی فناوری” باشد.

معمولاً یک نقشه ی بزرگراه شامل گره ها و رابطه است. موقعیت های گره و رابط ها، بردار هستند، که باید اندازه و جهت آنها کاملاً تشریح شود. متناظراً، یک ره نگاشت کلی علوم و فناوری نیز از ابعاد فضایی و زمانی برخوردار میباشد.

ره نگاشت کلی علوم و فناوری

گره و رابط ها در یک ره نگاشت کلی علوم و فناوری

بعد فضایی، مبین روابطی میان اصول، برنامه ها و پروژه های علوم و فناوری در یک لحظه از زمان است. در حالیکه بعد زمانی، بر روند تکامل توانمندی های واحد علوم و فناوری متمرکز میشود. همانند نقشه ی بزرگراه، گره ها و رابط های ره نگاشت علوم و فناوری بردارهایی هستند که به “اندازه و جهت” برای تشریح کامل فرآیند نیازمندند. با توجه به اینکه فرآیندهای تکامل فناوری معمولاً غیرخطی و غیرقابل پیش بینی است و نظر به اینکه ره نگاشت ها برای مطالعات گذشته نگر و آینده نگر در طول زمان استفاده میشوند، این بردارهای رابط میتوانند در طول زمان، جهتی رو به جلو و یا رو به عقب داشته باشند. بنابراین، به طور کلی ایجاد ره نگاشت نیازمند اقدامات ذیل است:

۱-شناسایی گره ها

۲-مشخص کردن ویژگی های گره

۳-اتصالات بین گره ها توسط رابط ها

۴-مشخص کردن ویژگی های رابط

پایان بخش دوم.