سوالات متداول

به فرآیند تبدیل ایده تا کنارگذاشت یک محصول با ملاحظه ملزومات مختلف از جمله راهبردی، مدیریتی، مالی، طراحی، توسعه، پشتیبانی، ساخت، آزمون، تولید، ارتقا و کنارگذاشت، در راستای رفع نیازهای مشتریان اطلاق می شود.

چرخه حیات محصول، یک چارچوب زمانی است که در آن فازهای مختلف توسعه محصول از نیازسنجی تا کنارگذاشت محصول بیان می شود.

شبیه سازی عبارت است از یک نمایش مجازی از مشخصات یک محصول یا وضعیت واقعی آن است. معمولا این نمایش توسط رایانه انجام می گیرد. شبیه سازی با حل مدل ریاضی تابع تبدیل حاصل می شود و می تواند رفتار محصول را در برابر ورودی های کنترلی کاربر نمایش دهد.

فرآیندی است که نیاز مفهومی و عملیاتی کاربر/کارفرما را به نمونه یا نمونه های اولیه با قابلیت آزمون و ارزیابی عملیاتی تبدیل می کند.

فعالیت های مربوط به برنامه ریزی پروژه و زیر پروژه ها، تعریف نیازمندی ها، تعریف استراتژی تامین، حل مسائل و مشکلات پروژه و … را شامل می شود.

نمایش یک سامانه یا فرآیند را مدل سازی گویند. مدلسازی می تواند ریاضی، فیزیکی یا توصیفی باشد.

چرخه طراحی فرآیندی است که از ورود نیاز شروع شده و تا مرحله اثبات کارایی و عملکرد محصول ادامه می یابد.

مجموعه ای از قابلیت ها و ظرفیت هایی است که با درک نیاز مشتری نسبت به طراحی و ساخت نمونه معیار تولید محصول تا مرحله اخذ گواهینامه محصول اقدام می نماید. به عبارت دیگر گروه تحقق محصول با شناخت نیاز مشتری و ذائقه بازار و با استفاده از قابلیت های درونی خود و در چارچوب شاخص های «قیمت»، «زمان» و «کیفیت» محصول مورد نظر مشتری را طراحی و ارائه می نماید.

هدف اصلی مهندسی سیستم به حداقل رساندن خطاهای طراحی در دستیابی به محصولی منطبق با الزامات و ویژگی های تعریف شده با حداقل هزینه و حداقل زمان می باشد. خطاهای طراحی می تواند ناشی از عدم تعریف درست نیازها و الزامات، ضعف در تطابق فیزیکی و کارکردی اجزاء و زیر مجموعه ها، ناتوانی در مدیریت روابط و داده های طراحی، ضعف در شناسایی و ارزیابی ریسک های طراحی و … باشد. مهندسی سیستم مدیریت موثر و یکپارچه ی فرآیند طراحی است.

گروه تحقق محصول به منظور حفظ یکپارچگی اطلاعات پیکره بندی پروژه و تحت کنترل بودن هر گونه
تغییرات در الزامات پروژه و داده های نهایی شده در طول چرخه ی عمر پروژه باید مدیریت پیکره بندی را طراحریزی نموده و اجرا نماید. اطلاعات پیکره بندی شامل مشخصه های فیزیکی و کارکردی، مشخصه های عملکردی، مستندات، نرم افزارها و … می شود که در ارتباط با هم برای یک محصول بیان می شود.

گروه تحقق محصول فرآیندی برای شناسایی، ارزیابی، پایش و تعدیل ریسک ها به منظور افزایش
عملکرد محصول و نیز کاهش هزینه و زمان طراحی در طول چرخه ی طراحی و نیز کل چرخه ی عمر محصول طرحریزی و اجرا می نماید.

مستندات طراحی (دانش فنی) عبارت است از کلیه مستنداتی که به توصیف موضوعات و چگونگی طراحی، ساخت و توسعه فناوری مورد نظر می پردازد. مشتری اصلی این مستندات، صنعت و فناوران خطوط تولید هستند.

مستندات تحقیقات و امکانسنجی (دانش علمی) عبارت است از مستنداتی که به مبانی تحقیق، طراحی و توسعه یک فناوری می پردازد و ناشی از تحقیقات کاربردی یا همان امکانسنجی فناورانه یا ساخت یک محصول است. این مستندات به ندرت به مشتریان ارائه می شود و اصولاً قابلیت انتقال فناوری و یا تولید را ندارد.

۱-پیشرفت فناوری

۲-رقابت

۳-اختصاصی سازی

شرایط بکارگیری مهندسی سیستم‌ در طراحی یک سیستم:

–محصول مهندسی باشد و نیاز مشخصی را پوشش دهد.

–اجزای زیاد و متنوعی داشته باشد که ارتباطات پیچیده‌ای با هم دارند و در نتیجه نیازمند ملاحظات میان رشته‌ای و پیچیدگی است.

-از فناوری پیشرفته استفاده کند به طوری که این فناوری نقش اساسی را در عملکرد و کارکرد محصول بازی می‌کند و در نتیجه ریسک‌ها و هزینه‌های ناشی از بکارگیری این فناوری باید مورد توجه قرار گیرد.

رشته‌های سنتی مهندسی عموماً بر مبنای روابط کمی بین متغیرها ایجاد شده است، از قوانین فیزیکی مشخصی پیروی می‌کنند، ویژگی‌های مواد،‌ اطلاعات و انرژی ایجاد شده را اندازه‌گیری می‌کند،‌ این در حالی است که مهندسی سیستم‌ با مسایلی سر و کار دارد که اطلاعات کافی در خصوص آن‌ها وجود ندارد، متغیرهای مساله رابطه‌ی مشخصی با هم ندارند و باید موازنه‌ای بین اهداف متضاد ایجاد شود.

امروزه مهندسی سیستم‌ به عنوان یک رشته‌ی مهندسی شناخته شده است. شرکت‌های بزرگ طراحی در ساختارهای خود مهندسی سیستم‌ را به صورت یک دپارتمان مستقل در نظر گرفته‌اند.

یکی از علل کم توجهی به مهندسی سیستم‌ در برخی سازمان‌ها این است که این رشته در مجموعه‌ی رشته‌های سنتی مهندسی وجود ندارد و بالطبع کارکرد و عملکرد آن ناشناخته مانده است.

به طور کلی می‌توان گفت یک مهندس سیستم دارای ۳۰ درصد گرایش دانشی،‌۵۰ درصد گرایش مهندسی و ۲۰ درصد گرایش ریاضی است.

در اینجا منظور این است که اگر ما فعالیت‌های علمی را در سه حوزه ریاضیات، علم و مهندسی تعریف کنیم، مهندسی سیستم در کجای این موضوع قرار دارد و باید چه بخشی از دانش او در این حوزه‌ها تعریف شده باشد.

نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه نمود این است که مهندسان سیستم باید پوزیتیویستی فکر کنند، یعنی همیشه این را در نظر داشته باشند که هیچ چیز غیر ممکن نیست و بالاخره راه حلی برای آن وجود دارد و می‌توان با تفکر آن راه‌حل را کشف کرد. این موضوع کمک می‌کند تا مهندسان سیستم همواره راه‌های مختلفی را پیش روی طراحان قرار دهند.

در نگاه مهندسی سیستم، هر سیستم یک هدف اصلی دارد و باید همه‌ی تلاش‌ها به منظور موفقیت ماموریت سیستم در راستای آن هدف برنامه‌ریزی و پیگیری شود. البته ممکن است برخی هدف‌های فرعی‌تر نیز در سیستم تعریف شود. اما مهندس سیستم همواره مراقبت خواهد کرد که هدف اصلی فدای اهداف فرعی نشود یا اینکه جای این‌ها با هم عوض نشود.

مهندسی سیستم‌ از همان اوایل شروع فرآیند طراحی و توسعه‌ی سیستم بر روی موفقیت سیستم در برآورده‌سازی نیازها و اهداف تعریف شده،‌ موفقیت عملیاتی آن در صحنه واقعی و حتی در طول دوره‌ی عمر خودش تمرکز می‌کند. مهندسی سیستم‌ همه‌ی این اهداف را به صورت یکپارچه در نظر می‌گیرد.

• شناسایی ریسک‌ها و کاهش اثرات ریسک: (در خیلی از مواقع طراحان و سرطراحان به ریسک‌ها و مسایلی که در طول طراحی و توسعه‌ی سیستم ممکن است پیش بیاید توجهی ندارند و یا آنها را مورد توجه قرار نمی‌دهند، مهندسی سیستم‌ نقش پررنگی در شناسایی ریسک‌ها و مخاطرات طراحی و نیز راه‌های کاهش اثرات آن‌ها بر عهده دارد).

• رسیدن به یک سیستم با بهترین عملکرد ممکن: (مهندسی سیستم‌ به دنبال بهترین عملکرد نیست،‌ بلکه به دنبال بهترین عملکرد ممکن است، در واقع مهندسی سیستم امکانات، منابع، فناوری‌ها و … را در نظر گرفته و سعی می‌کند از بلندپروازی در طراحی و توسعه‌ی سیستم جلوگیری کند و مجموعه را به سمتی هدایت کند که با امکانات و شرایط موجود و یا قابل دسترس بیشترین و بهترین عملکرد را به دست آورد). به عنوان مثال یک اتومبیل با سرعت بالا می‌توان طراحی کرد که دارای موتور جت باشد، اما این اتومبیل را چه کسی خواهد خرید؟ یک اتومبیل می‌توان طراحی کرد که همه‌ی اجزای آن بهترین کیفیت را داشته باشند، اما آیا هزینه‌ی تمام شده‌ی آن و‌ مدت زمان لازم برای طراحی آن قابل قبول خواهد بود؟

• ایجاد تعادل و بالانس بین اجزاء مختلف یک سیستم یکی دیگر از کارکردهای مهندسی سیستم‌ است. هر کسی دوست دارد ویژگی‌هایی از طرح را بهینه کند که در خصوص آن بیشتر می‌داند و بیشتر می‌فهمد.

• بنابراین از کارکردهای مهم مهندسی سیستم‌ ایجاد تعادل بین این تخصص‌های مختلف و نیز ایجاد تعادل در خصوص بهینه‌سازی اجزاء سیستم و مشخص نمودن میزان توجه به هر یک از جنبه‌های مختلف طراحی (هدایت،‌آیرودینامیک،‌کنترل، دینامیک، هیدرولیک و …) است.

• با این توصیف در طراحی یک سیستم همواره با تصمیماتی از جنس ایجاد تعادل بین موارد گفته شده مواجه هستیم که مهندسی سیستم‌ باید روش برخورد را در این‌گونه موارد مشخص نماید.

• اطلاق واژه‌ی سیستم به صورت عام برای مجموعه‌ای از اجزاء که در کنار هم هدف مشترکی را دنبال می‌کنند انجام می‌پذیرد. بنابراین صرف بکار بردن کلمه‌ی سیستم برای یک مجموعه نشان‌دهنده‌ی پیچیده بودن آن مجموعه نیست، بلکه موضوعات دیگری است که پیچیدگی را در یک سیستم معنی می‌کند.
• به طور طبیعی سیستم‌های پیچیده دارای ساختارهای سلسله مراتبی هستند که در این ساختارها سطوح عمده‌ی سیستم که با یک‌دیگر دارای تعاملات کارکردی می‌باشند را زیرسیستم می‌نامند.
• اولین سطح در سیستم، زیر سیستم می‌باشد. یک زیر سیستم ممکن است به تنهایی از پیچیدگی بالایی برخوردار باشد. حتی ممکن است برخی از ویژگی‌های اصلی سیستم را نیز با خود داشته باشد اما نتواند کارکرد اصلی سیستم را بدون وجود زیر سیستم‌های دیگر انجام دهد.
• آخرین سطح از یک سیستم، اجزاء یا قطعات (Parts) هستند که به خودی خود کارکردی را در سطح سیستم ایفا نمی‌کنند.